موضوع تحقیق :نظریه ها، کاربردهای تکنولوژی های اطلاعات (قسمت دوم)

نام استاد : جناب آقای دکتر مومنی

گردآورندگان : عاطفه حسین پور- اسلام بشارت

نام درس : تکنولوژی فرهنگی

دانلود PDF

چالش های فرهنگی از طریق تکنولوژی های پیشرفته

چالش های فرهنگی

   تکنولوژی اطلاعات در سطح بی المللی با انتقال ( از طریق مهارت فنی و انتقال تکنولوژی  ) به کشورهای در حال توسعه موجب توسعه بازار در این کشورها می شود . تکنولوژی های اطلاعات با تمامی یا اجزای گوناگون خود می تواند وابستگی یا تقویت بازارها را به دنبال داشته باشد .

در چارچوب این الگو ، می توان چگونگی تأثیر سیاستها بر توسعه تکنولوژیک و همچنین سیاست خارجی ، تقویت قدرت و سلطه اقتصادی و بالا بردن قدرت دفاعی را مشاهده نمود . نتیجه به دست آمده از توسعه تکنولوژیک ، حفظ قدرت از طریق تقویت مداوم حمایت اجتماعی است .

الگوهای تکنولوژی اطلاعات کشورهای صنعتی بازتاب ایدئولوژی های حاکم بر این کشورهاست که از توسعه تکنولوژی های مبتنی بر صرفه جویی در نیروی کار و استفاده مؤثر از منابع انسانی و وقت حمایت می کنند . نیروهای حاکم بر بازار در کشورهای صنعتی ( بویژه کشورهای سرمایه داری ) یک رشته نوآوریهای فنی ، تجربه آموزی از محتوا و سرانجام مقررات ( یا مرحله سیاستگذاری ) ایفای نقش می کنند .

چکیده

 همان گونه که از نمونه های ذکر شده در این فصل بر می آید تکنولوژی های رسانه ها و تکنولوژی های اجتماعی دست در دست یکدیگر فعالیت می کنند . هدف ، دستیابی به توازن مناسب است ولی در مواردی این توازن به علت فشار ناشی از نو آوری دستخوش نوسان می شود . تکنولوژیها خود ویژگیهایی دارند که سطح و میزان دگرگونی در میان ملل را تحت تأثیر قرار می دهند . با آنکه نسبت دادن دگرگونی به یک تکنولوژی یا نرم افزار خاص دشوار است با وجود این ، نیروهای مجاز و غیر مجاز بازار در تغییر شرایط دخیلند . تحت چنین شرایطی حدس و گمان سبب می شود تا فعالیتهای حکومت و توده ها با پیچیدگی بیشتری همراه بوده و ابهام بیشتری بر روابط اجتماعی / تکنولوژیک و اثرات آن سایه افکند .

فصل چهارم

هند : مطالعه مورد خاص

هند با یک الگوی تکنولوژیک برای توسعه به سوی قرن بیست و یکم گام بر می دارد . دولت هند در جهت آمادگی برای ورود به قرن بیست یکم و تشویق بهره گیری از علم و تکنولوژی در کشور تصمیم گرفته است تا تلاش خود را بر « مراحل توسعه » متمرکز کند . این دولت تصمیم گرفته است تا برای برآوردن نیازها و منافع بیشترین تعداد مردم ، توجه خود را بر پنج تکنولوژی / سیستم خاص متمرکز کند . به دلیل مشکلات ناشی از فاصله ، فرهنگها ، زبانها و باورها که انتقال پیام همگانی از طریق یک وسیله ارتباطی را غیر ممکن می سازد ، دولت هند برای استفاده از تکنولوژی های جدید ارتباطی ، یک سیستم بسیج همگانی ابداع کرده است .

تاریخ

هند به عنوان یک مستعمره انگلیس ، تعداد عظیم جمعیت که به طور نابرابر در سطح کشور پراکنده شده اند ، تنوع زبانی ، کاستها ، فرهنگها ، مذاهب و وسعت عظیم کشور همگی مشکلاتی را بر سر راه توسعه این کشور به وجود آورده اند . گرچه رسانه ها ی سنتی همچون رادیو ، تلفن و تلویزیون در بخشی از جامعه هند حضور داشته اند ، ولی ظهور هر یک از این وسایل با مجادله و چالشهای فرهنگی خاصی همراه بوده است .

برای مثال ، انگلیسی ها در سال 1924 کلوپ های شخصی در هند دایر کردند و اندکی بعد یک سازمان خصوصی به نام بنگاه سخن پراکنی هند ( ای بی سی ) در کلکته و بمبئی ایستگاه هایی تأسیس کرد که در سال 1930 به علت مشکلات مالی منحل گردید ( لَنت 1988 ) . در سال 1936 یک بنگاه رادیویی مشابه بنگاه سخن پراکنی انگلیس ( بی بی سی ) بنام « رادیوی سرتاسری هند » ( AIR  ) تأسیس شد . برنامه های این شبکه رادیویی بیشتر در جهت منافع انگلیس بود و شنوندگان هندی ( بویژه در جریان جنگ دوم جهانی ) نسبت به اهداف و برنامه های آم مشکوک بودند . تلویزیون در سال 1959 به صورت آزمایشی و تحت پوشش رادیوی سرتاسری هند در دهلی نو تأسیس شد ولی در سال 1976 از رادیو جدا شد و دو سازمان جداگانه به نامهای تلویزیون « دور دارشان » « آکاشوانی » پخش برنامه های تلویزیونی و رادیویی را بر عهده گرفتند . با گذشت زمان ، شبکه های رادیویی از اعتبار بیشتری به عنوان منابع خبری بویژه در میان 90 درصد مردم بی سواد هند برخوردار شده اند .

برنامه های تلویزیونی هند نیز همانند خدمات تلفنی تا سال 1982 تنها درصد اندکی از جمعیت هند را تحت پوشش قرار می داد تا این که در این سال اولین ماهواره مخابراتی هند با نام اینسات – یک آ ( 1A – INSAT ) کار خود را آغاز کرد . ظرف دو سال از زمان آغاز فعالیت این ماهواره ، فرستنده های دیگری راه افتادند . فرستنده تلویزیون رنگی در مناطق شهری دایر شد و شبکه تازه ای جهت مخابره همزمان شامل ارتباطات مایکروویو در سرتاسر کشور برقرار شد . در سال 1984 دولت هند یک فرستنده تلویزیونی تازه جهت پاسخگویی به نیازهای محلی و منطقه ای تأسیس کرد ( لنت 1988 ) . این برنامه در چارچوب طرح توسعه تسهیلات مخابراتی در سرتاسر هند به مورد اجرا گذاشته شد .

سیستم تلفن شهری نیز در دهه 1950 در سطحی محدود برقرار شد ، ولی این سیستم به خاطر ظرفیت محدود و عدم کارآیی ، کمکی به توسعه کشور نمی کرد . مکالمات تلفنی ، مخصوص مناطق شهری بود و توسعه آن به مناطق روستایی به هیچ وجه مطرح نبود ، مشکلی که امروزه نیز دولت و توده های وسیع غیر شهری با آن رو به رو هیتند .

پیش از برداشتن گامهای عملی در هماهنگ ساختن سیاستهای تکنولوژیک و اجتماعی ، دولت هند خط مشی و دیدگاه های مبهمی را در قبال ورود تکنولوژی های مناسب و مسأله انتقال آن دنبال می کرد . هند همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه ، سیاست عدم ورود و انتقال تکنولوژی هایی را که سرعت مشارکت در جامعه اطلاعات را محدود می سازند ، در پیش گرفته است . دولت به آرامی و با احتیاط در این زمینه گام برداشته است ، چون تنها سیستم برنامه ریزی یکپارچه را برای دگرگونی اقتصادی ، تکنولوژیک و اجتماعی سودمند تلقی می کند .

دولت هند از زمان استقلال در سال 1947 تا کنون چندین برنامه توسعه را با تشریح منطق ، اهداف و ابزارهای توسعه که می بایست در مقاطع خاص زمانی تحقق یابد به مورد اجرا گذاشته است . از آنجا که بحث درباره این اهداف و ضرورت نقش ارتباطات ، اوراق بسیار زیادی از این فصل را به خود اختصاص می دهد ، لذا تنها اهداف ملّی و نقش ارتباطات فشرده در جدول 4 – 1 گنجانده شده اند .

هند به مسأله تکنولوژی بیشتر از زاویه توسعه اجتماعی نگاه می کند تا ملاحظات سیاسی . این کشور از لحاظ سیاسی بر دمکراسی هدایت شده متکی است ولی اساس حکومت بر رفاه اجتماعی پایه ریزی شده است . از این رو توجه حکومت بر رفاه اجتماعی اکثریت مردم این کشور و بهبود کیفی زندگی آنان از طریق ندابیر اجتماعی ، اقتصادی و تکنولوژیک متمرکز است . اراده حزب حاکم نقش مهمی در انتخاب تدابیر و ابزارهای توسعه و میزان تأکید بر هر یک از آنان ایفا می کند .

دیدگاه حکومت

هدف دولت هند در خلال دهه 1980 بر تقویت مشارکت کشور در انقلاب ارتباطات از طریق تمرکز بر پنج تکنولوژی ارتباطی یعنی تلویزیون ، ماهواره ، ویدئو ، کامپیوتر و تقویت سیستمهای مخابراتی استوار بود . دولت هند در عین حال به این نتیجه رسیده بود که عامل عمده در تقویت تکنولوژی های جدید ارتباطات ، به تعداد افرادی که از کاربرد تکنولوژی سود می برند ، بستگی دارد . تحقق این هدف و تسهیل ارتباطات توده ای به تکنولوژی سود می برند ، بستگی دارد . تحقیق این هدف و تسهیل ارتباطات توده ای به تصمیم گیری برای انتقال اطلاعات لازم به مردم و امکان دستیابی فنی و مالی توده ها به اطلاعات ، بستگی دارد

هند در زمینه تکنولوژی اطلاعات ، با فاصله میان نسلها رو به رو ست . با آنکه گیرندگان و سیاستگذاران هندی از هم اکنون در فکر قرن بیست و یکم هستند ، ولی تکنولوژی مورد استفاده توده ها چیزی جز تکنولوژی قرن پانزدهم نیست . از آنجا که هند یک جامعه تجاری نیست در نتیجه ضرورتهای تکنولوژیک به طور سنتی رشدی آهسته داشته است ولی مکانات ناشی از تکنولوژی جدید اطلاعات ، حکایت از آن دارد که روند تغییر ، سرعت خواهد گرفت .

برداشت توده ها : در گذشته اطلاعات به سادگی در اختیار توده ها قرار نمی گرفت . مردم اطلاعات را در اختیار نخبگان قرار می دادند ولی جریان اطلاعات از بالا به پایین با کندی و نارسایی همراه بود . در مجموع 90 درصد مردم هند در روستاها سکونت دارند که با میزان پایین باسوادی ، فقر گسترده و بی کاری وسیع رو به رو بوده اند . یک « سیستم ارزشی » به ایجاد روحیه تقدیر گرایی در میان مردم کمک کرده است و همین امر سبب شده تا مردم به گونه ای انفعالی به شرایطی که در آن زندگی می کنند ، تن در دهند و تفکر وابستگی به فرد ، به آنچه یونسکو از آن به عنوان « حلقه های بهره کشی » یاد می کند ، منتهی گردد. الگوهایی از روابط اجتماعی که نخبگان محلی در چارچوب آنها پیوست استثمار می کنند ( نارولا 1984 ) .

تکنولوژی های اطلاعات

تلفن و مخابرات

گرچه هند به عنوان یکی از اولین کشورهایی که پس از اختراع تلفن آن را به کار گرفته است ، احساس مباحات می کند ولی با گذشت یکصد سال از زمان برقراری سیستم تلفن در هند این سیستم شدیداً به نوسازی نیاز دارد . توسعه زیر بنای مخابرات هند همانند زیر بنای مخابراتی فرانسه است که حتی در سال 1960 به عنوان یکی از عقب مانده ترین سیستمهای موجود در اروپا محسوب می شد . دولت هند تنها با پیگیری جدی برنامه توسعه سیستم مخابراتی خود ، نظیر جدیتی که دولت فرانسه از خود نشان داد ، می تواند ظرف چند سال سیستم ضعیف مخابراتی خود را به یکی از کارآمدترین سیستمهای موجود در منطقه تبدیل کند . رابرت جی . سوندرز ( 1986 ) یکی از مؤلفان نشریه بانک جهانی موسوم به « مخابرات و توسعه اقتصادی » معتقد است عدم سرمایه گذاری کافی یکی از علل ضعف سیستم تلفن در هند است که بر روند توسعه این کشور تأثیر منفی می گذارد . از آنجا که مخابرات در هند یک مؤسسه تجاری است ، در نتیجه مشکل واقعی کمبود منابع نیست بلکه نداشتن هدف مشخص و اراده لازم ، مسأله اصلی محسوب می شود .

در ابتدا ، دولت سیستم تلفن را در جهت ارائه خدمات به مشترکین محدود اداره می کرد . در خلال 20 سال گذشته دگرگونیهایی در ساختار اقتصادی هند پدید آمده است و همین امر توسل به سیستمهای جدید مدیریت را ضروری ساخته است . یک مؤسسه تجاری نمی تواند در قالب یک اداره دولتی از کارآیی لازم برخوردار شود و واقعیتی است که در گوشه و کنار جهان به تجربه ثابت شده است . در کشورهایی که خصوصی سازی چندان مطلوب تلقی نمی شود فرمول قابل قبول ، تبدیل مؤسسه تجاری عام المنفعه به یک شرکت مستقل از طریق مصوبه های پارلمانی است . چنین تدبیری سبب خواهد شد تا یک سازمان تجاری ضمن داشتن قابلیت انعطاف ، خواسته های دمکراتیک را بر آورده ساته و در برابر پارلمان پاسخگو باشد .

در اواسط دهه 1980 تعداد خطوط تلفن در هند بسیار محدود بود و برای هر هزار نر تنها چهار خط تلفن وجود داشت . علت نابسامانی سیستم مخابراتی را می توان در عواملی چون تکیه بر تکنولوژی عاریتی ، پیوند تکنولوژیک ، تمرکز گرایی و فقدان تعهد ملّی برای توسعه انسانی خلاصه کرد . با وجود این در نیمه دوم 1980 پیشرفتهایی در عملکرد و کارآیی سیستم مخابراتی هند حاصل شد .

دولت در حال حاضر تلاش می کند تا با ورود و دریافت تکنولوژی پیشرفته مخابراتی سیتمهای مخابراتی کشور را با بهره گیری از فیبر نوری به جای کابل های مخابراتی ، دستگاه های تلفن یا کامپیوتری کردن دستگاه ها و ارتباطات تلفنی کارآیی مخابراتی کشور را افزایش دهد . دولت هند بر آنست تا با تمرکز بر تولیدات داخلی ضمن برآورده ساختن نیازهای کشور زمینه را برای صدور تکنولوژی خود به کشورهای در حال توسعه ، از سال 1995 به بعد فراهم کند .

بانک جهانی علام کرده است برای نوسازی سیستم های تلفن در چهار شهر بزرگ هند یعنی دهلی نو ، کلکته ، بمبئی و مدرس ، وامی به مبلغ 45 میلیون دلار در اختیار این کشور قرار می دهد . بانک جهانی به این نتیجه رسیده است که سیستم های تلفن هند بسیار ضعیف است و بهبود سیستم مخابرات این کشور برای اجرای سیاستهای دولت در زمینه اصلاحات اقتصادی جنبه حیاتی دارد . علاوه بر بانک جهانی مؤسسات دیگری چون « برنامه توسعه سازمان ملل » و اعتبارات ماورای بحار ژاپن نیز برای توسعه سیستم تلفن این چهار شهر ، کمکهایی در اختیار هند قرار می دهند . در این طرح ، سیستم فعلی تلفن این شهرها به سیستم جدید دیجیتال تبدیل خواهد شد . در چارچوب طرح مزبور شبکه ایستگاه های زمینی مرتبط با ماهواره نیز توسعه یافته و یک سیستم مدیریت از راه دوری ، برای ردیاب و برطرف ساختن اشکلات پدید آمده در شبکه تلفنی ایجاد خواهد شد .

شبکه مخابراتی هند تا کنون تنها در مناطق شهری متمرکز بوده و هزینه های هنگفت هنوز هم به عنوان عاملی بازدارنده در توسعه این شبکه محسوب می شود . در هند هیچ تلفن روستلیی وجود ندارد . هند تولید سیستم « مکالمه خودکار روستایی » در داخل کشور را آغاز کرده است . در سال 1987 در یکی از مناطق روستایی یک طرح آزمایشی مکالمه خودکار مورد ارزیابی قرار گرفت و کارآیی آن تأیید با آن که کارآیی آن سیستم مورد تأیید قرار گرفت ولی هزینه مورد نیاز سبب شده تا در هر روستا تنها یک دستگاه تلفن دایر شود . به هر حال دایر کردن یک خط تلفن در هر روستا ، مشکل سرمایه گذاری مکالمه خودکار روستایی را حل نمی کند . راه حل آن است که دولت یا به دایر کردن تنها یک خط تلفن در هرروستا اکتفا کند یا این که هزینه واگذاری خطوط تلفن را آن قدر پایین آورد که روستاییان بتوانند از عهده تأمین آن برآیند .

سیستم مکالمه خودکار روستایی را مراکز توسعه تکنولوژی هند که یک مؤسسه خصوصی است ، طراحی کرده است . سیستم طراحی شده مرکزی علاوه بر ارزان بودن ، نسبت به دستگاههای مشابه خارجی فشرده تر و مصرف برق آن نیز کمتر است و در عین حال با شرایط ترافیکی هند سازگاری بیشتری دارد . سیستم آزمایشی مکالمه خودکار روستایی هند ، اولین سیستم دیجیتال است که نیازی به تأسیسات تهویه ندارد . دومین مرحل? طرح مکالمه خودکار روستایی به تقویت ظرفیت و کارآیی این سیستم اختصاص دارد . این سیستم جهت ارائه خدمات تلفن برای یک میلیارد جمعیت با هدف برقراری 30 میلیون خط تلفن که سه میلیون آن در مناطق روستایی خواهد بود ، برنامه ریزی شده است .

تلفن های روستایی در هند نه تنها یک نیاز اساسی بلکه یک ضرورت محض محسوب می شود . مطالعات انجام شده از سوی اتحادیه های مخابراتی سازمان ملل متحد و بررسی به عمل آمد? سازمان « همکاری اقتصادی و توسعه »  ، در منطقه روستایی آندهرا نشان داد که مردم فقیر حاضرند حتی بخش قابل ملاحضه ای از در آد خود را برای خدمات تلفنی اختصاص دهند . چون در غیر اینصورت ناچار خواهند بود یا شخصاً و با استفاده از اتوبوس پیغام خود را به نقطه دیگری منتقل کنند که این خود مستلزم چند روز صرف وقت و بازماندن از کار خواهد بود . یا از پست استفاده کنند که آن نیز با تأخیر چند روزه همراه خواهد بود . روستاییان تنها در مواقع ضروری و ابلاغ پیامها فُوری از تلفن استفاده می کنند . بزرگترین شکایت روستاییان ، نامطمئن بودن سیستم تلفن است نه گرانی آن .

سیاست مخابراتی دولت هند از طریق شرکت مخابرات هند پیاده می شود . این سیاست بین تأکید بر تولیدات داخلی ، مجاز شمردن واردات و انتقال تنولوژی در نوسان بوده است ولی شرکت مخابرات هند بر خود اتکایی و تولید بومی تأکید دارد اما در عین حال ورود تکنولوژی را برای استفاده در مرکز توسعه تکنولوژی ضروری می داند و معتقد است ورود تکنولوژی خارجی تا خود کفایی لازم در تولیدات داخلی ضرورت دارد .

ویژگی های تاز? سیستم تلفن : برای نوسازی تدریجی سیستم تلفن و بالا بردن کارایی داخلی و بین المللی آن از طریق شماره گیری مستقیم ویژگیهای تازه ای ارائه می شود . تلفنهای دکمه ای در اختیار کارمندان عالیرتبه قرار می گیرد . تلفنهای سیار رادیویی ، هم اکنون در دو شهر بزرگ بمبئی و دهلی نو دایر شده است . برای سهولت تماس ، دستگاه کوچک تلفن بی سیم که به اندازه یک کیف دستی است در حال توسعه است و یک ایستگاه رادیویی برای کارآیی هر چه بیشتر این سیستم بابرد ده کیلومتر در شرف تأسیس است . این سیستم تلفنی ، گران قیمت خواهد بود و گرچه ممکن است برای عده ای وسیله فخر و مباهات باشد ولی برای عده ای نیز به عنوان یک وسیله ارتباطی ضروری تلقی می شود . سیستم دیگری که در حال طراحی است فراخوانی ( پیچ ) است که علاوه بر به صدا در آوردن دستگاه فراخوانی ، شماره تماس گیرنده را نیز بر روی صفحه مخصوص نشان می دهد . برای کارآیی بهتر سیستم تلفن ، پیشنهاد شده است که مدت زمان تلفنهای محلی سه دقیقه و مدت زمان تماسهای راه دور به 9 دقیقه محدود شود . براساس این پیشنهاد تماسهای طولانی تر از سه دقیقه به عنوان یک تماس تازه محسوب خواهد شد ( حق مکالمه نیز دو برابر افزایش خواهد یافت ) . هدف از این پیشنهاد محدود ساختن زمان تماسهای تلفنی محلی به سه دقیقه است . برای کاستن از بار سیستم تلفن و ایجاد حس دقت در میان تلفن کنندگان اجرای طرح محدود ساختن تماس تلفنی به سه دقیقه ، امری ضروری است ولی با اجرای این طرح حق مکالمه آن چنان افزایش خواهد یافت که افراد متوسط جامعه قادر به پرداخت آن نخواهند بود . علاوه بر این ، پیشنهاد نیز جهت ایجاد سیستم شبکه تجاری جهت انتقال ترافیک سنگین از شبکه عادی به مشترکین تجاری و همچنین ارائه تسهیلاتی چون اطلاعات سمعی ، تلکس ، فاکس ، اطلاعات تصویری و سرویس الکترونیک دستی برای مشترکین ارائه شده است ، ( در حال حاضر این خدمات تنها در اختیار مؤسسات تجاری بخش خصوصی قرار دارند ) .  پیشنهاد دیگری نیز جهت دایر کردن یک شبکه مخابراتی خاص برای استفاده بخشهای تجاری ، صنعتی و دیگر بخشهای حساس ارائه شده است . براساس این طرح پیشنهادی ، مشترک از طریق فیبر نوری یا تلفن رادیویی به یک مرکز ارتباطی ، متصل خواهد شد و با استفاده از پایانه های مایکروویو ماهواره ای که بر روی بامها مستقر است با سرتاسر کشور تماس برقرار خواهد ساخت . مشترکین صنعتی در مناطق عقب مانده یا دور افتاده می توانند از طریق ایستگاه های زمینی با این شبکه تماس برقرار کنند . در این طرح یک مرکز ویژه ارتباطات بین المللی نیز پیش بینی شده است اما شبکه پیشنهادی تنها چهار شهر بزرگ و هشت شهرک صنعتی را تحت پوشش قرار خواهد داد . « شبکه اطلاع رسانی جیبی » با شبکه تلفن همگانی شبکه جیبی اطلاع رسانی همگانی ، شبکه تلکس همگانی و مرکز اطلاعات کامپیوتری در تماس خواهد بود .