موضوع تحقیق : راههای مناسب شناخت توسعه فرهنگی (قسمت سوم) 

نام درس : توسعه فرهنگی 

نام استاد : جناب آقای دکتر مومنی 

گردآورندگان ک عاطفه حسین پور – فاطمه پیروزنژاد

دانلود PDF

سنجش توسعه یافتگی فرهنگی ایران:     

در ایران توسعه یافتگی استان ها یکسان نیست،.استان تهران به لحاظ ساختار و زیر ساخت های خاص سیاسی،اقتصادی،و کالبدی در مقایسه با بقیه استان ها ناهمگن تر است. و از نظر توسعه یافتگی فرهنگی در جایگاه نخست قرار دارد. در میان  سایر استانها، سمنان و یزد نسبت به بقیه استان ها سطح بالاتری از امکانات فرهنگی را دارد. و استان های چون " ایلام ، بویر احمد، خوزستان، کردستان، کرمانشاه بوشهر،  هرمزگان، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و..". به دلیل اینکه عمداتاً با مرکز سیاسی کشور فاصله دارند و به اصطلاح منزوی هستند؛ این مسئله ناشی از وجود ساختار خاص نظام برنامه ریزی و به کارگیری الگوهای عاریتی،بخصوص الگوی توسعه « مرکز- پیرامون» است. بدیهی است که؛ در استانها اکثر سرمایه گذاری ها در بخش مرکزی است و به حاشیه کمتر توجه شده است.

   در حوزه موانع توسعه فرهنگی در ایران باید میتوان به این موارد اشاره کرد :

« 1- ایران جزءکشور های چند فرهنگی است وجود بیش از یازده قوم اصلی،بیش از چهار زبان،تکلم به بیش از ده گویش و لهجه و حضور پررنگ سنت ها و رسوم محلی در میان تعصبات دینی و قومی و قبیله ای خاص در اکثر مناطق کشور،در مجموع شرایط را برای پیاده نمودن برنامه های توسعه فرهنگی و ایجاد فهم مشترکی از یک دغدغه ملی مانند"ضرورت ارتقاء سطح توسعه یافتگی" سخت میکند.

 2- فاصله فرهنگی از حد متعارف خود بیشتر است در هر جامعه تعدّد سلیقه،گوناگونی فکر و نظر و تفاوت های بینشی و نگرشی  وجود دارد، و این یک روند بسیار طبیعی است

3- ناهمزمانی ذهنی و فکری ما ایرانیان در شرایطی که تصورات عمومی در مختصات تاریخی به وقوع می پیونند. چقدر دستیابی به توسعه و متفق نمودن مردم بر روی یک طرح یا برنامه ملی که به عزم همه نیاز دارد. سخت و دشواراست.

 4- بخشی از ما ایرانیان در فرهنگ گذشته به سر می بریم، و بخشی در زمان حال و بخشی هم در آینده های دور سیر می کنیم. جالب این است که عموماً نه آنان که در گذشته های دور به سر می برند، واقعاًبه شناخت در خور شایسته ای از آن دست یافته اند؛ نه آنان که در زمان حال هستند، تلاشی برای تحوّل در وضعیت خود می کنند، و نه آن ها که خود را در آینده های دور دراز می بینند، واقعاً آینده نگرند. یا به خیال پردازی افتاده اند و یا به توهّم دچارند.»

 برای بهبود شاخص های توسعه فرهنگی استان ها،کاهش پراکندگی ، باتغییردادن اولویتهای تخصیص منابع فرهنگی و امکانات و زیرساختها به نفع استان های محروم تر، افزایش نرخ باسوادی،گسترش آموزش عالی و تمرکززدایی از شهر مسلط تهران و... می توان توسعه یافتگی فرهنگی را در ایران بسط داد. با توجه به مراتب فوق پیشنهاد می شود جهت تعیین سیاست های راهبردی،کاربردی و توسعه یی کشور، طرح مطالعاتی و تحقیقاتی جامع با مطالعه اکتشافی و بنیادی از فرهنگ و ساختار عملکرد آن در بستر تاریخی،وضع موجود و افق های توسعه پایدار و موزون در ایران تهیه و تدوین و به مرحله اجراء در آورد

با این حال در مجموع می توان گفت که ما درحوزه برنامه ریزی و سیاست گذاری فرهنگی که به نوعی منجربه توسعه فرهنگی کشور می شود؛ .از نظر دانش  نظری و تجربی فقیر هستیم

براین اساس به دو دلیل  بسیار عمده این مسئله از ضروریات امروزی جامعه ایرانی محسوب می شود:

الف: کشور ما ایران،کشوری است که در مسیر توسعه پایدار و همه جانبه علی الخصوص توسعه فرهنگی گام بر می دارد، و با توجه به نقش اساسی فرهنگ در امر توسعه،که پیش از این بدان اشاره شد، لزوم  توجه به سیاست فرهنگی  امری اجتناب ناپذیر است.

ب: ناهنجاری ها و ضعف های فرهنگی ای باز می گردد؛که گویی امروزه  دامن گیر جامعه ایرانی شده  است؛ و متأسفانه، هر روز به میزان بیشتری برای ما آسیب زا ست، برای مثال می توان به رواج فرهنگ فردگرایی یا منفعت مداری شخصی، ضعف تعلق به هویت ملی،رواج فرهنگ قانون گریزی،فقدان پویایی،و نشاط فرهنگی،پرهزینه بودن فعالیت های فرهنگی در جامعه،تعارض هنجار ها و ارزش های فرهنگی،تهدیدات فرهنگی ناشی از پدیده جهانی سازی، مصرف گرایی مفرط، ابهامات هویتی نسل جوان،کاهش اعتبارات فرهنگی گروه های مرجع فرهنگی- ارزشی جامعه و... به عنوان مهمترین مشکلات فرهنگی در امر توسعه فرهنگی موجود به حساب می اید.

منابع :

•           مجموعه مقالات توسعه فرهنگی» ترجمه احمد صبوری- ب.ص. شهر آشوب امیر شاهی،  سازمان  چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی،تهران

•           ازکیا- غفاری، مصطفی- غلامرضا1،1381« جامعه شناسی توسعه» نشر کلمه، تهران

•           پهلوان، چنگیز، 1381، مجموعه مقالات توسعه فرهنگی» ترجمه احمد صبوری- ب.ص. شهر    آشوب امیر شاهی،  سازمان  چاپ و انتشارات

•           رضوانی، علی اصغر،1374،« جغرافیا و صنعت توریسم» انتشارات دانشگاه پیام نور، تهران

•           رابرتسون،رونالد،1382،« جهانی شدن» ترجمه کمال پولادی، انتشارات ثالث،تهران

سوالات مربوط به تحقیق :

1-         مفهوم توسع فرهنگی را بنوسید ؟

2-         سه مورد از موانع توسعه فرهنگی در ایران را به اختصار شرح دهید ؟

3-         در شناخت رابطه توسعه فرهنگی و توریسم دو نکته حائز اهمیت است به اختصار شرح دهید .