سیاست های فرهنگی مالزی
خانم جوادی
مقدمه
کشور مالزی در قلب جنوب شرقی قاره آسیا واقع شده است. این کشور با مساحتی بالغ بر 758/329 کیلومتر مربع از شبه جزیره مالزی، ایالتهای sabah و sarawk و ناحیه فدرال Labuan در ناحیه ساحلی شمال غرب جزیره Borneo تشکیل شده است. این دو ناحیه از طریق آبهای دریای جنوب چین (شاخه‌ای از اقیانوس آرام) به مساحت 540 کیلومتر از یکدیگر مجزا شده‌اند.
شبه جزیره مالزی با مساحتی بالغ بر 598/131 کیلومتر مربع از شمال با کشور تایلند و از جنوب با کشور سنگاپور هم‌مرز می‌باشد در حالی که ایالت sabah با مساحت 620/73 کیلومتر مربع و ایالت sarawk با مساحتی بالغ بر 449/124 کیلومتر مربع با سرزمین kalimantan کشور اندونزی هم مرز می‌باشد.
نویسندگان تاریخ باستان از شبه جزیره مالزی تحت عنوان شبه جزیره طلایی یاد کرده‌اند.
مکان مرکزی کشور مالزی واقع در جنوب شرقی قاره آسیا متحمل تغییرات عمده‌ای در زمینه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بوده است. چنین تغییراتی عمدتاً از سوی کشورهای همسایه و همچنین از سوی غرب در طول قرن‌ها بر این کشور اعمال شده است.
در تاریخچه اولیه کشور، شبه جزیره مالزی توسط گروههای کوچکی از مالزیان (malays) که اغلب در طول سواحل دریا، دهانه رودخانه‌ها و کرانه رودها می‌زیسته‌اند، اشغال شده است. بعدها ساکنین اولیه مالزی در جهت حفظ سرزمین‌های خود به مبارزه با تجار خارجی، مبلغین مذهبی عرب و تجار چینی و هنری پرداختند. همچنین در همین حین مالزیایی‌ها تحت تأثیر فشارهای خارجی قدرتهای همسایه نظیر امپراطوری سری‌ویجایا (srivigays) با گرایش به مذهب بودا در سوماترا و امپراتوری ماجاپاهیت (majapahit) با گرایشی به مذهب هندو در جاوه قرار داشته‌اند. این دو همسایه قدرتمند تأثیرات پایدار مذهبی و فرهنگی زیادی بر روی جامعه کشور مالزی از خود برجای گذاشتند.
ساکنین ساحلی مالزی بعدها به پادشاهی قدرتمندی تحت عنوان Melaka بدل گشته و این کشور به مرکز اقتصادی در قرن یازدهم تبدیل شد.
دین اسلام بعد از پذیرش با آغوش باز از سوی حکمرانان Melaka در سرتاسر شبه جزیره مالزی گسترش یافت. پرتغالی‌ها در سال 1511 پادشاهی قدرتمند Melaka را تصرف کرده و هلندی‌ها نیز در سال 1874 به این کشور وارد شدند.
قوانین استعماری بریتانیا با امضای معاهده پانگور (pangkor) در سال 1874 در این کشور حکمفرما شد. امّا بعدها در سال 1957 اتحادیه مالایا (Malaya) بار دیگر استقلال یافته و با ادغام دو ایالت sabah و sarawk در سال 1963، کشور امروزی مالزی به مفهوم واقعی خود شکل گرفت. کشور مالزی سرزمینی با تنوعات گوناگون نژادی، فرهنگی، زبانی و مذهبی است. جمعیت این کشور بالغ بر 21 میلیون نفر می‌باشد. گروههای نژادی عمده در کشور مالزی عبارت از مالزیایی‌ها، چینی‌ها و هندی‌ها می‌باشد. لازم به ذکر است که گروههای نژادی نام برده شده متعلق به شبه جزیره مالزی می‌باشند و این در حالی است که در دو ایالت sabah و sarawk گروههای نژادی با نامهای:
کادازانس (kadazan) ، دایاکسی (Dayaks) ، باجااوسی (Bajaus) ، ملائوس (Melanan) و موروستی (Murut) در اکثریت قرار دارند. زبان رسمی کشور مالزی، زبان باهاسا مالزیا می‌باشد و این در حالی است که گروههای قومی مختلف هر یک با لهجه‌های زبانی مخصوص به خود به تکلّم می‌پردازند.
کشور مالزی با وجود تنوعّات قومی دارای ادیان مختلفی چون اسلام، بودا، هندو و مسیحیت می‌باشد.
بر طبق قانون اساسی فدرال، دین اسلام به عنوان مذهب رسمی این کشور شناخته شده، اما مذاهب گوناگون دیگر (نام برده شده در فوق) در کمال آرامش و صلح در تمامی نقاط کشور رایج می‌باشند.
فرهنگ مالزیایی ارزش زیادی برای ادب و نزاکت، میانه‌روی و آرامش و برقراری روابط دوستانه و موزون در میان اعضاء خانواده، همسایگان و اجتماع قائل شده است.
از آنجایی که مالزیایی‌ها برای تمامی عقاید و افکارات ارزش قائل گشته و به تمامی آنها احترام می‌گذارند، از این رو جشنواره‌های مذهبی و فرهنگی kadazan ، جشن Gawai Dayak ، جشن سال نو چینی‌ها، جشن Deepavali ، جشن Thaipusam ، جشن Visak Day ، جشن کریسمس و دیگر اعیاد به نحو بهترین در این کشور برگزار می‌گردد. سیستم شهرسازی تغییرات عمده‌ای را در تراکم جمعیت کشور مالزی به همراه داشته است، به طوری که در سرشماری سال 1991 حدود 51% از جمعیت در مناطق شهری ساکن شده و این در حالی است که این میزان در مقایسه با آمار 34% شهرنشینی در سال 1980 رشد چشمگیری در جمعیت شهر نشینی کشور را نشان می‌دهد.
کشور مالزی با سرعت هر چه تمام‌تر از یک کشور تولید کننده عمده مواد اولیه به کشوری صنعتی مبدل گشته است. اقتصاد گذشته این کشور اقتصادی کاملاً وابسته محسوب می‌گشت و این وابستگی خصوصاً در دو کالای اساسی لاستیک و قلع به شدت به چشم می‌خورد. اما امروزه اقتصاد این کشور به بخشهای متنوعی از تولیدات گوناگون کالاها از تولیدات کشاورزی و محصولات لاستیکی و چوبی گرفته تا تولیدات الکتریکی نظیر نیمه رساناها و مدارهای کامپیوتری توسعه‌یافته است.
این در حالی است که صنایع روستایی نظیر طراحی بر روی پارچه چیت، بافندگی، سفالگری، حصیربافی و سبدبافی و... با انواعی از طراحی‌های منحصربه‌فرد مالزیایی از سوی دولت مورد تشویق و حمایت قرار گرفته است.
دستورالعمل‌های کلی سیاست فرهنگی
کشور مالزی کشوری با تنوعات چندگانه قومی و میراث فرهنگی غنی می‌باشد.
میراث فرهنگی این کشور به اشکال گوناگون نظیر نسخه‌های خطی، هنرهای دستی، مجسمه‌سازی، مضامین ادبی سنتی و طراحی روی پارچه‌ها و جواهرات و... به چشم می‌خورد. بخشی از میراث فرهنگی این کشور در کتابخانه‌ها، موزه‌ها، آرشیوها، نمایشگاه های هنری و مراکز فرهنگی نگهداری می‌شوند.
میراث فرهنگی این کشور همچنین در برگیرنده موسیقی و ترانه‌های سنتی، شعر و آهنگ، افسانه‌ها، گیاهان دارویی سنتی و آداب و سنن گفتاری می‌باشد که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌گردد.
دولت مالزی به مؤثر و کارآمد بودن برنامه‌های فرهنگی در جهت ارتقاء کیفیت سطوح زندگی و یکپارچه‌سازی ملی پی برده است. در همین راستا و در تلاش جهت ایجاد اتحاد ملی قابل پذیرش برای تمامی ساکنین کشور، بدون در نظر گرفتن عقاید مذهبی و قومی خاصی، دولت مالزی در طی اقدامی، از موجودیت ملی تحت عنوان ستون‌های ملی کشور نام برده و آن را تحت عنوان Rukune gara به عموم مردم معرفی نموده است.
مفاد موجود در Rukunegara به موارد ذیل تأکید دارند:
1ـ ایجاد اتحاد هر چه بیشتر در میان ساکنین مناطق مختلف کشور.
2 ِ ایجاد شیوه دموکراتیک در زندگی.
3 ِ ایجاد جامعه قانونی که قادر به تقسیم عادلانه ثروت ملی می‌باشد.
4 ِ برقراری نظام جمهوری و لیبرال در تمامی سنتهای فرهنگی متنوع موجود در کشور.
5 ِ ایجاد جامعه مترقی در جهت کسب علوم تکنولوژی پیشرفته.
جهت نیل به اهداف فوق قوانین هویت ملّی موجود در Rukune gara تحت 5 اصل ذیل هدایت می‌شوند:
اعتقاد به خدا ِ صداقت و وفاداری به شاه و کشور
استیلای قانون اساسی بر کلیه امور
اجرای مقررات قانونی ِ احترام متقابل، رفتار اجتماعی مناسب و اخلاقیات.
از جمله اصلی‌ترین وظایفی که فرهنگ در کشور مالزی بر عهده دارد می‌توان به غنی‌سازی هویّت ملی ِ قوت بخشیدن به درک متقابل فرهنگی در میان گروهها و قومیت‌های مختلف و القاء آگاهی‌های فرهنگی و هنری به توده مردم اشاره نمود. برای نخستین بار به طور رسمی در سال 1971 سیاست فرهنگی ملی کشور مالزی تنظیم گردید.
این سیاست مشتمل بر 3 هدف کلی تحت عناوین ذیل می‌باشد:
1 ِ تأکید بیشتر بر اجرای برنامه‌های فرهنگی در جهت غنای هویت ملی 2 ِ اجرای برنامه‌های فرهنگی در جهت اتحاد و یکپارچگی ملی 3 ِ اجرای برنامه‌های فرهنگی در جهت برقراری توازن و هماهنگی قومی و نژادی در میان کلیه قومیت‌های موجود در کشور.
فرهنگ ملّی کشور مالزی همان فرهنگ مالی (Malay) می‌باشد و این در حالی است که فرهنگ‌های دیگر متعلق به گروههای قومی مختلف هر یک قادر به انجام فعالیت و ادامه حیات در کشور می‌باشند.
تصور بر این است که کشور مالزی تا سال 2020 به کشوری کاملاً توسعه یافته و مترقی مبدل گردد.
این دیدگاه بر این نکته تأکید دارد که کشور مالزی در تمامی جهات توسعه خواهد یافت و به ملّتی متّحد، با تکیه بر ارزشهای اخلاقی و معنوی و غنی از اطلاعات و فرهنگ علمی و فن‌آوری مبدل خواهد گشت.
و این در حالی است که کشور مالزی جهت تحقق چنین آرمان‌های پیش‌بینی شده‌ای سعی در انجام اموری دارد که از جمله آن اهداف می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1 ِ ایجاد ملّت مالزیایی متحد و همبسته
2 ِ ایجاد جامعه مالزیایی توسعه‌یافته ِ امن و لیبرال
3 ِ پرورش و سوق دادن جامعه به سمت جامعه دموکراتیک
4 ِ ایجاد جامعه‌ای کاملاً اخلاقی و قومی
5 ِ ایجاد جامعه‌ای پرتحمّل (در مقابل مشکلات اجتماعی و اقتصادی و...) آزاد و پیشرفته و علمی
6 ِ ایجاد جامعه‌ای که از لحاظ اقتصادی، عدالت اجتماعی بطور کامل در آن رعایت گردد. یعنی ثروت ملی به طریقه‌ای منصفانه بین تمامی اقشار جامعه تقسیم گردد.
7 ِ ایجاد جامعه‌ای شکوفا با اقتصادی کاملاً پویا ِ نیرومند ِ انعطاف‌پذیر و رقابتی
اما از میان تمامی این موارد در جهت نیل به جامعه‌ای کاملاً توسعه‌یافته، ارزشهای اخلاقی، مذهبی و معنوی با تأکید کاملاً بیشتری دنبال می‌گردد و سیستم معیار مناسب، سیستمی است که در مرحله اول بر ارزشهای اخلاقی شامل مذهب ِ آداب و رسوم و سنتها تکیه داشته باشد.
در این راستا ارزشهای اخلاقی و معنوی نظیر نظم و انضباط، امانت‌داری، سخت‌کوشی، اتحاد، انعطاف‌پذیری، استقامت، صرفه‌جویی و احترام به اشخاص مسن‌تر که چهارچوبهای اصلی اجتماعی جامعه مالزیایی را تشکیل می‌دهند از طریق سیستم آموزشی کشور، سازمان‌های تجاری و برنامه‌های آموزشی خانواده، پی‌گیری و تقویت می‌گردد.
لازم به ذکر است که بیشترین برنامه‌ریزی‌ها در خصوص معیارهای اخلاقی معطوف به جوانان می‌باشد. در این راستا برنامه‌های آموزشی تحت عنوان youth friendship progrmme در جهت اشاعه شیوه‌های صحیح زندگی در میان جوانان و القاء ارزشهای مثبت در میان آنها شکل گرفته است. علاوه بر برگزاری دوره‌های آموزشی، بخش هنری وزارت فرهنگ، هنر و جهانگردی کشور اقدام به برگزاری اردوهای اجتماعی ِ فرهنگی نموده و به تشویق و ترغیب عموم مردم و به ویژه جوانان در جهت پرداختن هر چه بیشتر به مسائل و فعالیتهای فرهنگی نموده است.
این گونه اقدامات و برگزاری چنین اردوهایی برای جوانان به ایجاد نسل فرهنگی خلاق و متفکر در زمینه‌های هنری و فرهنگی در درازمدت منجر خواهد شد. این اردوها اغلب برای تمامی مقاطع سنی و برای عموم مردم و اعضای سازمان‌ها و... در سطح استانهاِ شهرها و بخشهای کشور برگزار می‌گردند.
در حالی که جهان پا به هزاره سوم می‌گذارد یعنی هزاره‌ای که در آن فن‌آوری اطلاعاتی به عنوان اصلی‌ترین عامل جامعه جهانی مطرح می‌باشد دولت مالزی نیز به طور گسترده‌ای سعی در ارتقاء سطح فن‌آوری اطلاعاتی جامعه به ویژه در میان نسل جوان کشور دارد.
توسط : الماس | تاریخ : سه شنبه 92/9/19
