موضوع تحقیق : نظریه ها، کاربردهای تکنولوژی های اطلاعات (قسمت چهارم)

نام استاد : جناب آقای دکتر مومنی

گردآورندگان : عاطفه حسین پور- اسلام بشارت

نام درس : تکنولوژی فرهنگی

دانلود PDF

ارتباطات ماهواره ای

در حال حاضر ماهواره ها به ارائه خدمات محدود در زمینه ارتباطات تلفنی ، تلویزیون و رادیو و همچنین اطلاعات مربوط به هواشناسی و دیگر انواع خدمات تحت فرکانس های « باند 12 سی » در سرتا سر هند مشغولند . علاوه بر این ، دو کانال پرقدرت موج کوتاه خدمات مستقیم ارتباط ماهواره ای را به آنتنهای کوچک نصب شده بر بامهای مناطق روستایی ارائه می کنند . ماهواره « اینسات یک بی » با مشارکت سازمان فضایی ، پس و تلگراف ( وزارت ارتباطات ) ، اداره هواشناسی ( اداره جلب سیاحان و هواپیمایی کشوری ) ، درودارشان ( شبکه تلویزیون ) و رادیوی سرتاسری هند ( وزارت اطلاعات و سخن پراکنی ) استقرار یافته است . گرچه سازمان فضایی مسؤولیت تأمین سخت افزار ، بهره برداری و تعمیر و نگهداری بخش فضایی ماهواره را عهده دار است ، دیگر سازمانها و وزارتخانه های ذی ربط موظف اند نیازهای ایستگاه های زمینی مربوط به خود را فراهم سازند . مثلاً دوردارشان ( شبکه تولید تلویزیونی ) برنامه ریزی و تولید نرم افزار ( برنامه ) برای ساکنان مناطق روستایی و دیگر گروه های اجتماعی را بر عهده دارد .

ماهواره « اینسات یک بی » قادر است به طور مستقیم پوشش رادیویی و تلویزیونی سرتاسر کشور را تأمین و در عین حال ضمن جمع آوری و انتقال اطلاعات مربوط به شرایط جوی و جریانهای دریایی از ایستگاه ها و سکوهای بدون خدمه که در خشکی و اقیانوس مستقرند ، وقوع حوادث ناگوار طبیعی را از قبل هشدار دهد .

این ماهواره علاوه بر امکان برقراری پوشش سرتاسری تلویزیون ، ارتباط و مبادله برنامه بین مراکز مختلف تلویزیونی را نیز فراهم ساخته است . بدین ترتیب ماهواره اینسات یک بی دارای دو ویژگی است : پخش مستقیم و برقراری ارتباط سراسری از طریق ایستگاه های زمینی .

فرض بر این است که از طریق خدمات مخابراتی که شیوه ای کارآمد و ارزان قیمت در مقایسه با حمل و نقل است ، می توان به رشد و توسعه دست یافت . توسعه مخابرات به تقویت هماهنگی صنعتی و برنامه ریزی بهتر در زمینه تدارکات ، قیمتها و درک بهتر نیروهای حاکم بر بازار منجر خواهد شد و می تواند با ارائه خدمات سریع در جهت ذخیره جا ، حمل و نقل و یافتن محل اقامت به توسعه صنعت توریسم نیز کمک کند . این تکنولوژی می تواند در مناطق روستایی از طریق ایجاد آگاهی در میان کشاورزان در زمینه مسائلی چون بازار ، قیمت و عرضه و تقاضا به رونق کشاورزی کمک کند و تقسیم عادلانه کمکهای عمرانی را سهولت بخشد .

سیستم مخابراتی با توجه به رشد شهرنشینی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است که باکاستن از میزان رفت و آمدها به بهبود حمل و نقل و کاهش فشار بر آن کمک می کند . طرز فکر قدیمی که تلفن را وسیله ی تجملی برای ثروتمندان قلمداد می کرد ، اکنون منسوخ شده اما واقعیتهای موجود به گونه ای است که هنوز هم شهروندان عادی به دلیل گرانی هزینه اشتراک ، برای دریافت تلفن مشکل دارند . مثلاً مبلغ حق اشتراک ثبت نام دریافت یک خط تلفن برای منزل ( در سال 1989 ) 7000 روپیه ( تقریباً 500 دلار ) بود . پس از پرداخت حق اشتراک و ثبت نام حدود 5 تا 7 سال طول می کشید تا خط تلفن دایر شود . بای دریافت یک خط تلفن در ظرف یک ماه حدود 3000 رو پیه دیگر نیز باید پرداخت شود . هزینه نصب یک خط تلفن به صورت اجاره هر دو ماه 300 روپیه و هزینه هر مکالمه حداقل 2 روپیه است . شبکه مخابراتی هند از ظرفیت لازم برای واگذاری تلفنهای بیشتر برخوردار است ولی بالا بودن حق اشتراک مانع از آن می شود که شهروندان عادی بتوانند از عهده آن برآیند . تلفن دیگر یک وسیله تجملی نیست ولی هزینه دریافت آن به گونه ای است که هنوز هم جنبه تجملی خود را حفظ کرده است . دولت هند باید این مسأله را مورد توجه قرار داده و با کاستن از مبلغ حق اشتراک و افزایش ظرفیت سیستم تلفن کشور ، مردم را به استفاده از این وسیله ارتباطی تشویق کند .

چالش های فرهنگی

همان گونه که پیش از این اشاره شد دولت هند می خواهد با استفاده از علم و تکنولوژی ، با ارائه اطلاعات ، آموزش و ایجاد انگیزه در مردم ، روند توسعه کشور را سرعت بخشیده و با بهره گیری از عوامل فوق ، شبکه ارتباطی کارآمدی برای تعدادی بیشتر از مردم دایر کند .

در مقابل ، مردم هند انتظار دارند که تکنولوژی های ارتباطی به سادگی و با قیمت ارزان و کارآیی مناسب در اختیارشان قرار گیرد و کیفیت زندگی آنان را بهبود بخشد .

دیدگاه دولت و توده های هندی با چالشهای فرهنگی ناشی از این دو دیدگاه با یکدیگر ارتباط پیدا می کنند . مثلاً چالشهای فرهنگی دولت ، از تأمین تکنولوژی های مرتبط با اهداف اجتماعی برای جمعیتی که چندین فرهنگ مختلف دارند ، سرچشمه می گیرد . چالشهای فرهنگی مردم نیز از توانایی آنها در جذب و تلفیق تکنولوژیها با نظامهای اجتماعی خاص خودنشأت می گیرد این دو دیدگاه در شیوه برخورد با الف ) استفاده از تکنولوژی های موجود برای اشاعه اطلاعات و پیامهای اجتماعی در میان فرهنگهای گوناگون منطقه ای و   ب ) روی آوردن به همگونی با بهره گیری از منابع محدود اقتصادی و تکنولوژیک در جهت ایجاد وحدت فرهنگی و هویت ملّی به یکدیگر نزدیک می شوند . فرهنگ هند ، فرنگی کثرت گرا و مجموعه ای از خرده فرهنگهای منطقه ای است . منابع خرده فرهنگهای موجود در هند بسیار متنوع است و بر اثر کنش و متقابل بین دارندگان خرده فرهنگهای مختلف منطقه ای ، منابع فرهنگی شان به خطر می افتد . نتیج? چنین کنشهای متقابلی می تواند به تلفیق ، یکپارچگی ، پذیرش ، گفتگو یا نوعی از خود گذشتگی فرهنگی منجر شود .

چالشهای ناشی از تکنولوژی های اطلاعات به کنش متقابل میان انواع خرده فرهنگها سرعت می بخشد ، ولی ضرورتهای اقتصادی ناشی از گسترش تکنولوژی خود چالشهای بیشتری را پدید می آورد . گرچه خصوصی کردن تکنولوژی های مرتبط با زیر بناهای گسترده و چالشهای ناشی از بهره گیری از تکنولوژیها و شیوه های نوین رفتاری و مدیریت ، فرهنگهای سنتی را به خاطره می اندازد ، اما در صورت تلفیق بی مخاطره آنها ، سنن فرهنگی به طور جدید تهدید نمی شود . آنچه می باید برای تحقیق آن کوشش نمود توسعه کارآیی اجتماعی برای رویارویی با تغییرات تکنولوژیک و جهت گیریهای ارزشی است .

مدل تکنولوژی اطلاعات در هند

مدل تکنولوژی اطلاعات در هند برای ایجاد دگرگونی اجتماعی و انتقال قدرت اطلاعات به مردم از طریق اشاعه آن در حد عام? مردم طراحی شده است.

الگوی تکنولوژی اطلاعات هند سه هدف عمده را دنبال می کند : الف ) تلاش ملّی در جهت توسعه یک الگوی تکنولوژیک متکی بر تکنولوژی پیشرفته ؛ ب ) تمرکز بر به کارگیری ، پیوند و پذیرش تکنولوژی در شیوه های زندگی مردم و نظام های اجتماعی ؛ ج ) توجه به دیوان سالاری اطلاعات که طبق انتخاب های ارزشی و انتخابهای تکنولوژی ، یک تکنولوژی را ابداع می کند . چنانچه این دو انتخاب با یکدیگر سازگار نباشد ، به جای دست یافتن به الگوی پیشرفته تکنولوژیک مورد نظر ، الگوی پس تری شکل خواهد گرفت ، ولی انطباق فرهنگ تکنولوژی اطلاعات ممکن است به دلیل ناسازگاری ارزشها و انتخابها تحقق نیابد  . مثلاٌ  سرعت موجود در ارسال یک پیام از طریق فاکس ممکن است بر اثر بی تحرکی شخصی در گرفتن پیام و انتقال آن از میان برود . کارآیی سیستم بانکی ممکن بر اثر عدم استفاده از شبکه های سرتاسری کامپیوتر که بانکهای مختلف در گوشه و کنار هند را برای پرداخت چکها به هم متصل می کند ، از میان برود . از این رو ممکن است به جای انتقال فوری پول ، مشتری مدت 3 تا 15 روز در انتظار باقی بماند .

ناسازگاری انتخاب تکنولوژیک و تصمیمات بوروکراتیک نیز می تواند به پذیرش تکنولوژی پست تر منجر شود در حالی که هدف ملّی ، دستیابی به تکنولوژی پیشرفته است . مدل انتخابی هند جامعه گراست و با مدل غربی که بر اقتصاد و کار تأکید دارند ، تفاوت می کند .

مدل جامعه اطلاعات

توسعه فرهنگ تکنولوژی ارتباطات به منابع انسانی ، زیر بنای ارتباطی و تکنولوژی های اطلاعات بستگی دارد . چگونه شکل گیری فرهنگ تکنولوژی اطلاعات در جامعه به دو عامل وابسته است :

نخست سیاستهای ملّی تکنولوژیک ، ارتباطات و سیاستهای اجتماعی

و دوم ، نیازها و تقاضاها برای کاربرد تکنولوژی ارتباطات .

در مواقعی که منابع ، سیاستهای ملّی ، نیازها و تقاضاها برای کاربرد تکنولوژی ارتباطات در یکدیگر تأثیر متقابل بر جای بگذارند ، ممکن است . نتایج بسیاری چون دگرگونی الگوهای اقتصادی ، شغل و اشتغال ، الگوهای کار ، اخلاق کار ، رفتارهای سازمانی و رخنه ارزشهای و پندارهای تازه در جامعه حاصل شود .

چکیده

مدل تکنولوژی اطلاعات مراحل توسعه خود را می گذارند و بیش از پیش در زمینه تکنولوژِ سخت افزار ، تکنولوژی اجتماعی ، بافت فرهنگی و چالشهای آن توسعه یافته و به نوآوریهایی مجهز می شود . جامعه اطلاعات در حال ظهور هند و الگوهای اطلاعاتی این کشور نشان می دهد که یک کشور جهان سوم می تواند نسبت به آینده خوشبین و پویا باشد و سیستمهای ارتباطی مردم گرا را در خود جذب کند .

هند نیز همانند برخی از کشورهای آسیایی ، سنگینی بار ناشی از توسعه را بر روی دوش خود تجربه کرد و تصمیماتی به ار بسته است که زندگی تمامی مردم کشور را ناگزیر تحت تأثیر قرار خواهد داد . بسیاری از درسهایی که هند آموخته ، آسان و عاری از سختی نبوده است لکن همگرایی شدید سیاستهای عمرانی و برنامه ها با عنایت به چگونگی کنش متقابل مردم در محدوده سنن فرهنگی خود حکایت از آن دارد که یک الگوی خاص توسعه در حال حاضر در این کشور در شرف تکوین است .

منبع : چکیده ای از فصل سوم و چهارم کتاب تکنولوژی های جدید ارتباطی در کشورهای در حال توسعه

نویسنده : جریس هنسون - ترجمه داود حیدری