قومیت و تعدد فرهنگی و تعدد گرایی فرهنگی و اثرات آن بر صنایع فرهنگی  (قسمت ششم)

جناب آقای علیرضا مومنی 

تهیه و تنظیم    :

مریم سودمی 

صغری شاه غلانی 

تابستان1392

دانلود PDF

نتیجه گیری :

تنوع قومی چالشهایی را برای کشور بهمراه داردکه برخی در قالب تهدید و برخی دیگر به شکل فرصت ظهور و بروز می یابند. بدیهی است مدیریت عالی نظام می بایست به هر دو وجه این چالشها استراتژی متناسبی طراحی و اتخاذ نماید. برای تک تک تهدیدات محتمل برنامه های پیشگیرانه و کنترلی طراحی نماید و برای توسعه فرصتهای ناشی از تنوع قومی نیز تدابیر و سیاست های لازم را تدوین نماید.

موضوع بسیار مهم مورد تأکید در این نوشتار معطوف به توسعه نقش منطقه ای نظام اسلامی از ره آورد تلقی فرصتی است که زبانه های فرامرزی اقوام ایرانی پدید می آورند.

لذا اگر بخش عمده ای از برنامه ریزیهای مدیریت کشور به مدیریت مخاطرات حاصل از تحولات قومی آنسوی مرزها و تأثیرآن بر اقوام داخلی توجه داشته است. شایسته است تأثیرات سیاستهای ملی بر اقوام داخلی را در تعامل با زبانه های مشابه در انسوی مرز بدقت بررسی و با اتکاء به این امر فضای تأثیر گذاری سیاستهای نظام در مقیاس منطقه ای مورد توجه واقع شود.

امری که با حسن تدبیر مدیران عالی کشور دور از دسترس نبوده و نخواهد بود.

تعدد فرهنگی و ارتباط آن با صنایع فرهنگی

1) قومیت و تنوع فرهنگی و ارتباط آن با صنایع فرهنگی را توضیح دهید؟

به نظر بسیاری از جامعه‌شناسان جامعه ایرانی جامعه‌ای است تلفیقی از قومیت‌ها (کرد، لر، ترک، فارس و...) و خرده‌فرهنگ‌های مختلف، که این امر باعث تنوع قومیتی و فرهنگی گردیده است که اصطلاحاً به آن جامعه موزائیکی می‌گویند. اگر چه این امر مشکلات اجتماعی بوجود می‌آورد. امااین تنوع فرهنگی و قومیتی می‌تواند به عنوان یک فرصت طلایی برای توسعه صنایع فرهنگی محسوب شود. زیرا این تفاوت‌ها، خواستگاهی برای ظهور انواع صنایع دستی یا فرهنگی است. هرکدام از این صنایع فرهنگی جلوه‌ای خاصی از فرهنگ رایج و متداول در همان قوم و قبیله است و توجه همه‌جانبه به آن علاوه بر اشتغال، کسب درآمد و کمک مالی به بنیه خانوار در سطح خرد از سوی دیگر می‌تواند باعث ترویج و شناسایی فرهنگی (در سطح ملی و فراملی) و کسب درآمد در سطح کلان برای اقتصاد کشور گردد (صادرات). با توجه به مطالب فوق، تنوع قومیتی و فرهنگی می تواند به عنوان یک فرصت برای صنایع فرهنگی درنظر گرفته شود.

صنایع دستی هر قوم و ملتی معرف ذوق و خلافیت‌های آنان در پاسخ به نیازهای مادی و معنوی در مرحله مشخصی از گسترش تاریخی است. انسان‌ها با توجه به خصوصیات فردی و نوع نیازهایشان، همواره در ستیزی دایمی با طبیعت به‌سر برده و با فعال نمودن ذوق و اندیشه و احساس، درصدد تغییر دادن و تصرف در ساخت طبیعت برآمده‌اند تا به جبران کمبودها و هرآنچه هستی آنها را از داشتن آن محروم کرده دست یابند، صنایع دستی تجلی ویژگی‌های فرهنگی و مظهر تمدن انسان‌های هر جامعه در گذر تاریخ است.

2- برخی از فرصت های ناشی از ناهمگونی قومی در ایران را نام ببرید.

الف) پذیرش همزیستی هویت های قومی در راستای شکل گیری هویت ملی

ب) عدالت اجتماعی:

ج) تنوع قومی و توسعه حوزه تاثیر ملی

د) تنوع قومی عامل توزیع فضایی جمعیت

هـ) تنوع قومی عامل رقابت بین اقوام

ی) قومیت های فرامرزی و قابلیت های تعاملات اقتصادی

3) انواع ناهمگونی در ایران را توضیح دهید و جلوه‌های آن را نام ببرید:

هویت ملی ایرانیان ترکیبی است از مجموع هویت های دینی، ملی و قومی مردم که اگر تنوع و تکثر فرهنگی و همزیستی هویت های قومی را در راستای هویت ملی قرار ندهیم ناخودآگاه غنای محتوایی آن را در معرض تهدید قرار داده ایم. تنوع و تکثر قومی یا به عبارتی فرهنگی ملت ایران فرصت بزرگی است که فرا روی نظام اسلامی قرار گرفته است و ایران اسلامی با اتکای به این منبع عظیم و سرشار است که قادر به بقای فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی در برابر جهانی سازی فرهنگی قرار گرفته است.

جلوه های مختلف این ناهمگونی :

?      ناهمگونی قومی

?      ناهمگونی فرهنگی

4) تنوع فرهنگی را تعریف کنید.

برای تعریف تنوع فرهنگی سه دلیل می توان عنوان کرد:

1-       فرهنگهای گوناگون ممکن است واجد ارزشهایی باشد که به سهم خود مهم بوده و بر غنای کلیت جامعه می افزایند.

2-     به سازمان اجتماعی و صورتهای فرهنگی مربوط می گردد که گروه های اقلیت از آنها حمایت کرده و پشتیبانی عاطفی اجتماعی که حد واسط خانواده و دولت قرار می گیرد در اختیار قرار می دهد.

3-       قومیت می تواند عامل همبستگی در گروه باشد و به آن امکان بدهد برای حفظ حقوق اعضای خود مبارزه نماید.

5) معنی کلمات زیر را بنویسید:

تعدد فرهنگی:

پدیده هایی با تاریخی به قدمت حیات جمعی بشر است. تاریخ مکتوب حیات بشری نشان از تفاوت های فرهنگی در همه اجتماعات دارد. در تمدن باستانی مثل ایران، هند، چین و روم وجود تعدد فرهنگهای ریشه دار دغدغه حاکمان بوده است. وجود قومیت های گوناگون، گروه های زبانی مختلف و ادیان مختلف و متفاوت از واقعیت های اجتماعات آن زمان نیز بوده است. تهاجم ها و کشورگشاییها، کوچهای اجباری و مهاجرت های داوطلبانه همگی زمینه ساز این تنوع بوده.

قوم گرایی فرهنگی:

عبارت است از احساس، علاقه، تعهد، تفکر، رفتار و تلاش برای خواست های قومی در حوزه فرهنگی. که احتمال دارد برای استفاده رسمی از زبان در حوزه های مختلف باشد.

به مقتضای قوت و ضعف نیروهای مقاومت کننده، اشکال مختلفی از حکومت ها در قالب فدرالیسم و سانترالیسم یا یونیتره به وجود آمد.

قوم:

همزیستی براساس ریشه مشترک افراد یک گروه و انسجام عمل

منابع و مأخذ:

1- دژم خوی،صادق، «گرایش های قومی در تبریز» اداره کل ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی،1380

2- رمضان زاده،عبدالله، «توسعه وچالشهای قومی» مجموعه مقالات همایش توسعه و امنیّت عمومی، وزارت کشور ،1376

3- یوسفی زاده،محمد علی، «طبقه بندی فرهنگی اقوام ایرانی» سلسله سخنرانیهای گروه مطالعات قومی و ملّی، نشست اول ودوم، مرکز پژوهشهای بنیادی،وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، 1374

4- حافظ نیا،محمد رضا، «جغرافیای سیاسی ایران» سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها(سمت)،1381

5- عسگری،محمود، «قومیّت های ایران و سیاستهای آمریکا» ماهنامه اطلاعات راهبردی، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی، سال سوم شماره 32 ،1384

6- اتابکی،تورج، «تنوع قومی و تمامیت ارضی ایران، سازگاری داخلی و مخاطرات منطقه ای» فصلنامه فرهنگی و اجتماعی گفتگو شماره 43مهرماه 1384

7- احمدی،حمید، «قومیت و قوم گرایی در ایران افسانه و واقعیت» نشر نی چاپ پنجم،1384

http://rahroeandisheh.blogfa.com/post/22/